Prace domowe po nowemu? Propozycje zespołu ekspertów IBE

Eksperci postulują wprowadzenie pojęcia „pracy własnej ucznia” jako nowej kategorii dydaktycznej i zbudowanie wokół niej spójnego systemu regulacji prawnych.

Nowa definicja i filozofia pracy ucznia

Zespół Ekspertów ds. Prac Domowych, powołany przez IBE, proponuje, aby dotychczasowe pojęcie „pracy domowej” zastąpić terminem „praca własna uczennicy lub ucznia”. Obejmowałoby ono zadania wykonywane po lekcjach – pisemne, praktyczno-techniczne lub poznawcze – które służą utrwalaniu i rozwijaniu wiedzy zdobytej na zajęciach.

Nowe ujęcie ma podkreślać samodzielność ucznia, jego sprawczość i rozwój kompetencji uczenia się, a nie mechaniczne powtarzanie materiału. Co ważne, prace własne nie mogłyby dotyczyć treści niezrealizowanych jeszcze na lekcji ani wymagać pomocy dorosłych.

Zadania mają być tak projektowane, by uczniowie mogli wykonywać je samodzielnie, we własnym tempie i z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi – również sztucznej inteligencji – ale jako wsparcia, a nie zastępstwa.

Czytaj więcej

Edukacja i wychowanie

Edukacja w liczbach. Jak wyglądała polska szkoła w roku 2024/2025

Raport GUS ujawnia obraz systemu oświaty w czasach demograficznych zmian i nowych wyzwań.

W klasach I–III: prace domowe tylko wyjątkowo

Największą zmianą dla najmłodszych uczniów byłoby niemal całkowite odejście od tradycyjnych prac domowych. W klasach I–III nauczyciele „co do zasady” nie mieliby ich zadawać. Dopuszczalne byłyby jedynie krótkie ćwiczenia rozwijające motorykę małą lub twórcze zadania praktyczne, pod warunkiem że nie mają schematycznego charakteru.

Jeśli praca własna byłaby zlecona, powinna zajmować niewiele czasu, odpowiadać możliwościom dziecka i wspierać jego naturalną ciekawość poznawczą. Eksperci podkreślają, że nawet w tych sytuacjach zadania nie mogą być identyczne dla wszystkich — uczeń powinien mieć możliwość wyboru poziomu trudności i sposobu wykonania.

W klasach IV–VIII: zadania nieobowiązkowe i bez ocen

Dla starszych uczniów podstawówki rekomendacje przewidują istotną zmianę: prace własne mają mieć charakter nieobowiązkowy i nie będą podlegały ocenie bieżącej. Każde zadanie ma służyć utrwalaniu lub praktycznemu zastosowaniu materiału, rozwijać samodzielność oraz promować długofalowe strategie uczenia się. Zespół IBE zwraca uwagę, że prace nie powinny obciążać uczniów nadmiernie ani ingerować w ich czas wolny – nie powinny być zadawane na święta czy ferie.

Czytaj więcej

Edukacja

Historia tak, pierniki nie – sprawdziliśmy, które wycieczki wyeliminowały tzw. godziny basiowe

Zawirowania dotyczące wypłat za godziny ponadwymiarowe postawiły pod znakiem zapytania wycieczki...

Informacja zwrotna zamiast stopnia

Zasadniczą zmianą ma być odejście od tradycyjnego oceniania prac domowych. Każda „praca własna” miałaby być omawiana w formie informacji zwrotnej, a nie ocen.

Nauczyciel wskazywałby mocne strony pracy ucznia, obszary do poprawy i sposoby dalszego rozwoju. Komentarz powinien odnosić się do celów edukacyjnych zadania i być przekazany w zrozumiały sposób, w terminach określonych przez szkołę.

Nowe obowiązki szkół: statuty i koordynacja

Eksperci proponują, by każda szkoła opracowała i zapisała w statucie własne zasady dotyczące zadawania i oceniania prac własnych. Powinny one określać m.in.:

• limity liczby zadań w tygodniu i czas potrzebny na ich wykonanie,

• sposób koordynacji terminów między nauczycielami,

• oraz formy i terminy udzielania informacji zwrotnej.

Koordynacja ma zapewnić uczniom równomierne obciążenie i większą przejrzystość harmonogramu – także w elektronicznych dziennikach.

Czytaj więcej

Edukacja

Powrót prac domowych w szkołach jest praktycznie pewny. Decyzja już w październiku

Ważą się losy powrotu prac domowych. Instytut Badań Edukacyjnych do końca września ma w tej spraw...