Analizy pokazują, że najczęstszą formą przemocy ze strony dorosłych są klapsy i bicie ręką. Obie formy przemocy stosowało kilkakrotnie 44 proc. dorosłych. Do bicia pasem więcej niż jeden raz przyznało się 6 proc. ankietowanych, 4 proc. szczypało dzieci, tyle samo ciągnęło za włosy lub ucho. W twarz uderzyło dziecko 3 proc. dorosłych. Zakaz bicia dzieci został wprowadzony w Polsce w 2010 r.
Ma to swoje konsekwencje. W 2021 r. 1335 dzieci zostało odebranych z rodzin z powodu zagrożenia życia w związku z przemocą. W pieczy zastępczej umieszczono 52 572 dzieci i założono 11 129 Niebieskich Kart, w których jako pokrzywdzonych wskazano osoby małoletnie
Autorzy raportu wskazują jednak, że akceptacja do stosowania kar cielesnych spada. Z wykonywanych co pewien czas przez Centrum Badania Opinii Społecznej wynika, że w 1994 r. 51 proc. Polaków uważało, że wobec dzieci nie powinno się stosować żadnych kar fizycznych, w 2019 r już 61 proc. Jednak wciąż wiele osób uważa, że „są sytuacje, że dziecku trzeba dać klapsa.”
Przemoc fizyczna częstsza niż psychiczna?
Niepokojąca jest także skala przemocy rówieśniczej. Doświadczyło jej aż 57 proc. dzieci. A co trzecie twierdzi, że doświadczyło jej w ciągu ostatniego roku. „Najczęstszą formą przemocy rówieśniczej była przemoc fizyczna (42 proc. badanych doświadczyło jej kiedykolwiek, a 23 proc. – w roku poprzedzającym badanie), następnie psychiczna (29 proc. i 14 proc.), napaść zbiorowa (18 proc. i 8 proc.), znęcanie się (14 proc. i 7 proc.) oraz przemoc podczas randki (6 proc. i 2 proc.). Odsetek osób wykorzystanych seksualnie przez rówieśnika (poprzez dotykanie intymnych części ciała) wyniósł 4 proc. w ciągu całego życia i 2 proc. w roku poprzedzającym badanie” – czytamy w raporcie.
Przemocy psychicznej częściej doświadczały dziewczęta niż chłopcy. W ciągu całego życia - 36 proc. dziewczyn i 22 proc. chłopców. Z kolei na ból, siniaki, skaleczenie lub złamanie najczęściej skarżyli się respondenci, którzy doświadczyli przemocy fizycznej (31 proc.) i przemocy podczas randki (32 proc.), następnie osoby, nad którymi znęcano się (20 proc.) oraz które zostały napadnięte przez grupę obcych rówieśników (18 proc.) lub wykorzystane seksualnie przez rówieśnika (13 proc.). Urazy doznane podczas randki częściej deklarowały dziewczyny niż chłopcy (69 proc. vs 13 proc.).
Autorzy raportu zauważyli także, że w 2020 r. ponad 170 tys. dzieci i nastolatków zostało objętych pomocą specjalistyczną ze względu na zaburzenia psychiczne. Ponad połowa z nich (57 proc.) to chłopcy. Z kolei w 2021 r. policja odnotowała 1496 prób samobójczych popełnionych przez osoby poniżej 19. r.ż., a 127 prób samobójczych podjętych przez dzieci lub nastolatków zakończyło się śmiercią. To oznacza, że pod względem liczby prób samobójczych zakończonych zgonem Polska jest po Niemczech na drugim miejscu w Europie.
Jak chronić dzieci przed przemocą?
Autorzy raportu apelują m.in. o to, by wzorem innych krajów wprowadzić wyspecjalizowane służby ochrony dzieci odpowiedzialne za przeciwdziałanie krzywdzeniu dzieci i koordynację działań na rzecz ich ochrony. Zalecają też wprowadzenie prawnego wymogu wdrożenia standardów ochrony dzieci przed krzywdzeniem we wszystkich miejscach, w których dzieci przebywają.
Należałoby także tworzyć specjalistyczne ośrodki oparte na modelu współpracy między różnymi służbami, w których dziecko poszkodowane przestępstwem i jego opiekunowie mogliby otrzymać wsparcie psychologiczne, prawne, medyczne i socjalne. A każdy przypadek śmierci dziecka czy poważnego uszczerbku na zdrowiu w wyniku krzywdzenia lub z przyczyn niewyjaśnionych szczegółowo analizowany.
Czytaj więcej
Zwracajmy się do osób niebinarnych, uczniów i uczennic ze szczególnymi potrzebami jako do osób. Nigdy nie podkreślajmy np. niepełnosprawności.
