Ekspert: Polscy nauczyciele nie potrafią oceniać zgodnie z prawem

Raport Stowarzyszenia Umarłych Statutów pokazuje, że w polskich szkołach powszechne jest łamanie praw ucznia. Które naruszenia są najczęstsze?

Najwięcej naruszeń dotyczy oceniania. Nauczyciele po prostu nie potrafią oceniać zgodnie z prawem. To, co wynika z ustawy o systemie oświaty i rozporządzenia w sprawie oceniania, to, jakie cele powinno realizować ocenianie, to deklaracje na papierze. Uczniowie skarżą się, że nie mogą poprawiać sprawdzianów i kartkówek, że mają ich za dużo, że ocenianie jest formą kary dla tych, którzy są niegrzeczni. Grozi im się nieklasyfikowaniem z powodu niskiej frekwencji, mimo że mają dużo ocen. Problemem są też wymagania na ocenę celującą. Ciągle pokutuje przekonanie, że ocena celująca jest za wiedzę wykraczająca ponad program. A z ustawy wynika wyraźnie, że ocenie podlega tylko to, co wynika z podstawy programowej. Bolączką jest też wystawianie ocen rocznych na podstawie średnich ważonych. Każda ocena ma swoją wagę. Jeden zły stopień może zaważyć na końcowej ocenie W przypadku klas maturalnych często taką oceną z dużą wagą jest ocena z próbnej matury, która i tak nie powinna być wpisywana do dziennika jako ocena bieżąca. To wypacza sens i cel oceniania. Demotywuje.

Dlaczego próbny egzamin maturalny, ale też próbny egzamin ósmoklasisty, nie powinien być brany pod uwagę przy wystawianiu ocen końcowych?

Mamy dwa rodzaje oceniania – bieżące i klasyfikacyjne (roczne i końcowe). W ramach oceniania bieżącego sprawdza się na poziom wiedzy ucznia, stopień opanowania materiału i postępy w tym zakresie. To ciągłe rozpoznawanie tego, jak radzi sobie uczeń. Ocena bieżąca ma być informacją zwrotną, która pomaga korygować sposób nauki. Egzaminy próbne obejmują zaś dużą partię materiału i są przeprowadzane w celach diagnostycznych. Nijak nie wpisują się w charakter oceniania bieżącego. Na takim samym stanowisku jak my stoją Centralna Komisja Egzaminacyjna czy poszczególne kuratoria oświaty.

W polskich szkołach oceny właściwie sprowadzają się do informacji, czy zaliczyło się partię materiału. A uczeń powinien mieć możliwość opanowania danej porcji materiału aż do końca roku. Przyjęło się zamykanie możliwości sprawdzania wiedzy.

Może trudno dziwić się nauczycielom – inaczej trudno byłoby zdążyć z omówieniem podstawy programowej, która jest obszerna.

System jest za bardzo skoncentrowany na podstawie programowej. Często też to, co jest w podręczniku, nie jest odzwierciedleniem podstawy. W podstawie jest najczęściej dużo mniej.

Czytaj więcej

Trendy

Facetka_z_Poradni: kolejne diagnozy o stanie psychicznym uczniów niczego nie zmienią

Dopóki my dorośli, specjaliści i specjalistki będziemy prześcigać się w diagnozach i raportach – dopóty każdy kolejny będzie pokazywał jak źle jest. I nadal to niczego nie zmieni.

Zgodnie z konstytucją nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Czy rzeczywiście jest za dramo?

Tylko częściowo. Niedawno i nie we wszystkich klasach wprowadzono darmowe podręczniki. Rzadkością jest finansowanie kopii ksero przez organ prowadzący szkoły. Uczniowie kupują przynajmniej papie, ale też często też tusz czy toner. Do szkoły trzeba też kupić materiały na plastykę i inne zajęcia, a w skrajnych przypadkach, na szczęście rzadkich, nawet mydło i papier toaletowy. Nie jest do końca jasne, co państwo powinno zapewnić w ramach bezpłatnej nauki – czy wyłącznie dostęp do bezpłatnych lekcji czy coś więcej?  Zgodnie z prawem organ prowadzący jest jednak odpowiedzialny za zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy nauczycieli i nauki dla uczniów. Należy doprecyzować przepisy.

A jakie naruszenia prawa są najczęstsze przy organizacji lekcji religii?