Coraz droższa oświata. Subwencja dla samorządów rośnie, ale wciąż za wolno

W roku 2021 subwencja oświatowa, jaką otrzymał Kraków, wyniosła 1,036 mld zł, natomiast w tym roku kwota ta wg stanu na koniec października wynosi 1,1 mld zł. W zeszłym roku w Krakowie subwencja wystarczyła na 54,13 proc. ogółu wydatków bieżących (bez inwestycji) ponoszonych przez miasto.

Jak przyznaje Małgorzata Tabaszewska z krakowskiego magistratu część oświatowa subwencji ogólnej, jaką otrzyma Kraków w 2023 r., będzie na pewno wyższa niż w roku 2021 i 2022. - Już teraz wiemy, że promesa subwencji oświatowej dla Gminy Miejskiej Kraków w roku 2023 wynosi 1,278 mld zł, czyli o ponad 200 mln zł więcej niż naliczona subwencja oświatowa na rok 2022 – wylicza urzędniczka.

Przyznaje, że nawet zwiększona subwencja oświatowa na rok 2023 nie pokryje wszystkich wydatków na zadania oświatowe w przyszłym roku. Projekt budżetu Krakowa na zadania oświatowe na rok 2023 wynosi ponad 2 mld zł.

– Aby zapewnić możliwie najlepszego funkcjonowania tak dużej liczby szkół i placówek samorządowych oraz utrzymania jak najwyższych standardów nauczania przeznaczy – tak się dzieje co roku – dodatkowe środki z dochodów własnych na edukację – dodaje Małgorzata Tabaszewska.

Ile? Tego jeszcze nie wiadomo. - Wysokość wydatków na realizację zadań oświatowych oraz wysokość dopłaty miasta do realizacji tych zadań będzie zależała od wielu czynników, które w tej chwili trudno przewidzieć. Są to np. wysokość wynagrodzenia nauczycieli, stawki opłat za media – mówi urzędniczka.

We Wrocławiu subwencja oświatowa na rok 2022 wynosi ponad  833 ,mln zł. To mniej niż połowa wydatków na edukację – podaje Monika Dubec z wrocławskiego ratusza. I dodaje, że wydatki na oświatę wg planu na dzień koniec czerwca wynoszą 1, 8mld zł, z czego większość to oświata i wychowanie, a edukacyjna opieka wychowawcza ponad 80 mln zł.

Samorządy szukają oszczędności

W tym roku w ramach subwencji oświatowej Łódź dostanie ponad 763 mln zł, ale na ogół wydatków edukacyjnych zaplanowano kwotę 1 mld 363 mln zł. – A to oznacza, że z własnego budżetu samorząd musi wyłożyć ponad 600 mln zł – mówi Monika Pawlak, z łódzkiego magistratu.

Urzędniczka dodaje, że wysokość subwencji oświatowej na rok przyszły nie jest jeszcze znana. - Z doświadczeń obecnego roku ale także kilku poprzednich możemy powiedzieć, że subwencja nie wystarcza nawet na sfinansowanie wynagrodzeń nauczycieli, co roku Łódź dopłacała ponad 500 mln zł, w tym roku kwota jest jeszcze wyższa – opowiada.

Czytaj więcej

Szkoły podstawowe i średnie

Po pandemii wracają matury ustne, ale szkoły nie są na to gotowe

Przez ostatnie dwa lata ustne matury z polskiego i angielskiego były zawieszone. W tym roku minister edukacji i nauki zarządził powrót do tej formy egzaminów. Szkoły nie dostały jednak wsparcia, by mogły się do tego przygotować.

Z kolei w Gdańsku subwencja oświatowa w 2022 roku wynosi prawie 680 mln zł. - W tym roku pokrywa ona mniej niż połowę wydatków na edukację. Z roku na rok daje się zauważyć rosnący udział procentowy samorządu w finansowaniu zadań oświatowych w stosunku do otrzymywanej subwencji oświatowej i zawsze jest wielkim wyzwaniem – przyznaje Patryk Rosiński z gdańskiego magistratu.

Miasto stara się więc oszczędzać gdzie tylko może. - Wykorzystujemy dobre praktyki, przeprowadzając wspólne zamówienia publiczne dla wszystkich naszych jednostek budżetowych np. na zakup mebli i wyposażenia, komputerów, sprzętu elektronicznego oraz pomocy dydaktycznych, co pozwala na oszczędności środków finansowych – wylicza gdański urzędnik.

Podkreśla też, że zaoszczędzone w ten sposób środki finansowe stanowią podstawowe źródło finansowania takich wydatków jak środki czystości czy artykuły papiernicze.

- Należy zaznaczyć, iż budżet finansów oświaty, na którym samorząd ma bezpośredni wpływ to jedynie ok.10 proc. ogólnych wydatków oświaty, ponieważ na pozostałą część tych wydatków składają się wynagrodzenia pracowników i pochodne od wynagrodzeń – tłumaczy Patryk Rosiński.

Wysokie ceny ogrzewania w szkołach

Nie tylko Gdańsk szuka oszczędności. Robią to też inne miasta. - Będziemy oszczędzać energię cieplną. Do szkół poszły dyspozycje, by po zakończeniu zajęć trochę to ogrzewanie zmniejszyć, a potem wcześnie rano, zanim dzieci przyjdą, ponownie je odkręcić, aby było cieplej. To są takie działania rutynowe, które obowiązują zawsze, a teraz przy tym kryzysie szczególnie zwracamy na to uwagę – mówi nam Andrzej Dziuba, prezydent Tychów.

W ub. tygodniu prezydent Warszawy przekazał, że władze stolicy przyjęły program oszczędzania energii. - Chcemy odrobinę obniżyć temperaturę w szkołach, prawdopodobnie o jeden stopień – powiedział prezydent Trzaskowski. Dodał też, że w warszawskim ratuszu już obniżono temperaturę.

Wydatki bieżące na edukację to od lat największa pozycja w budżecie Warszawy - w tym roku będzie to około 5,6 mld zł, natomiast środki z budżetu państwa na prowadzenie szkół i przedszkoli pokrywają niecałe 50 proc. tych kosztów (2,6 mld zł). W 2023 r. wydatki na miejską oświatę wzrosną do około 6,2 mld zł, co stanowi 658 mln zł względem 2022 r., zaś  wstępnie planowana wysokość subwencji na przyszły rok to 3 mld. 325 mln zł.  

- Przyszłoroczna subwencja oświatowa nie pokryje nawet samych wydatków związanych z wynagrodzeniami w sferze oświaty, które w przyszłym roku wyniosą około 4 mld zł. Zresztą taka sama sytuacja dotyczy zresztą i bieżącego roku– mówi Renata Kaznowska, wiceprezydentka Warszawy, odpowiedzialna za oświatę. I podkreśla, że od lat problemem jest permanentne niedofinansowanie ze strony budżetu państwa zadań oświatowych.