Reklama
Rozwiń
Reklama

„Szkoła na nowo”: Czy młodzi ludzie lubią szponcić? Rozmawiamy o Młodzieżowym Słowie Roku

6 7, szponcić, brainrot, okpa – to tylko niektóre słowa z finałowej piętnastki ogłoszonej w plebiscycie na Młodzieżowe Słowo Roku. Które z nich wygra, dowiemy się 8 grudnia. W podcaście „Szkoła na nowo” rozmawiamy o tym, w jaki sposób i dlaczego młodzież tworzy swój język. Gościem prof. Anna Wileczek.

Publikacja: 19.11.2025 08:00

Prof. Anna Wileczek, językoznawczyni z Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach i jurorka w konkursie na młodzieżowe słowo opowiedziała nam o tegorocznej edycji plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku, odsłaniając mechanizmy powstawania modnych słów, ich migrację między pokoleniami oraz to, w jaki sposób język odzwierciedla współczesną kulturę internetu. W rozmowie pojawiają się liczne przykłady słów z „przeczekalni językowej”, wirali, neologizmów oraz wyrażeń, które tworzą wspólnotę młodych.

Reklama
Reklama

– Młodzież mówi swoim językiem. Co roku emocjonujemy się plebiscytem na Młodzieżowe Słowo Roku i sprawdzamy, czy my, dorośli, te słowa rozumiemy – tłumaczy ekspertka. I podkreśla, że trendy językowe nadążają za zmianami kulturowymi i technologicznymi, a młodzi często nie chcą, by dorośli w pełni przejęli ich kod porozumienia. W tym roku do plebiscytu napłynęła rekordowa liczba zgłoszeń, co – jak mówi gościni – „nie było dla niej zaskoczeniem”, bo od lat prowadzi Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży. – Znałam te zgłoszenia już trochę wcześniej, więc nie byłam nimi zaskoczona – przyznaje.

Czytaj więcej

Jak rozmawia ze sobą młodzież? Oto kandydaci do Młodzieżowego Słowa Roku 2025

Słowa w „przeczekalni” językowej

Jednym z najciekawszych zjawisk, na które zwraca uwagę prof. Wileczek, jest powrót dawnych słów. – Grupa słów wyszła z językowego niebytu i znowu weszła na salony młodzieżowej komunikacji – mówi. Do tej kategorii zalicza m.in. „klasa” czy „obciach”.

Duże emocje budzi słowo „szponcić”. Prof. Wileczek podkreśla jego złożoną historię: – Wciąż nie wiemy, jak to napisać. I co ciekawe, niemal wszystkie środowiska się do tego słowa przyznają. Młodzież poszerzyła jego znaczenie, czyniąc je bardziej wielofunkcyjnym. W przeszłości słowo używane było w gwarze więziennej, potem pojawiło się w w serialu „1670” i był to jeden z powodów, dla którego sobie o nim przypomniano.

Reklama
Reklama

W rozmowie pojawia się również wiralowe „6-7”. – To taki idiom liczbowy – tłumaczy prof. Wileczek, łącząc je z kategorią „brain rotów”. – Młodzi mówią: nie wiem, ale używam – dodaje, podkreślając znaczenie humoru i przynależności grupowej.

Czytaj więcej

Nauczycielskie godziny, ministerialny chaos. Kto naprawdę traci na „basiowych”?

Jednak „brain roty” same w sobie są charakterystycznym elementem kultury internetowej. – To takie zapychacze mózgu, takie treści, które się dobrze scroluje – zauważa językoznawczyni. Mimo pozornej pustki znaczeniowej pełnią ważną rolę społeczną i wspólnotową.

Wśród popularnych słów w tegorocznym plebiscycie znajdują się również zapożyczenia typu „bro”, „fr” czy „twin”. – Twin to jest ktoś bardzo dobrze dopasowany – tłumaczy badaczka, dodając, że młodzi chętnie posługują się wariantami z feminatywami, jak „gołciara”. Interesujące obserwacje dotyczą także słowa „okpa”. – Jest to zgoda, ale również zakończenie rozmowy – mówi prof. Wileczek. Może być jednak odbierane jako niegrzeczne, zależnie od tonu i kontekstu.

Kultura internetu tworzy język młodych ludzi

Język młodzieży, jak podkreśla ekspertka, jest silnie związany z kulturą mediów społecznościowych. – Mamy tutaj przestrzeń nieustannego karnawału – podsumowuje, odwołując się do koncepcji Bachtina. To świat rządzący się humorem, spontanicznością i kreatywnością. W finale rozmowy pojawia się także refleksja o edukacji. – Oczywiście jest to konieczne, żeby to, czym się młodzież interesuje, uczynić punktem wyjścia do dyskusji – mówi prof. Wileczek, zachęcając nauczycieli do wykorzystywania młodzieżowych trendów na lekcjach języka polskiego.

Czytaj więcej

„Szkoła na nowo”: Cyfrowy asystent na maturze i egzaminie ósmoklasisty

Prof. Anna Wileczek, językoznawczyni z Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach i jurorka w konkursie na młodzieżowe słowo opowiedziała nam o tegorocznej edycji plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku, odsłaniając mechanizmy powstawania modnych słów, ich migrację między pokoleniami oraz to, w jaki sposób język odzwierciedla współczesną kulturę internetu. W rozmowie pojawiają się liczne przykłady słów z „przeczekalni językowej”, wirali, neologizmów oraz wyrażeń, które tworzą wspólnotę młodych.

Pozostało jeszcze 88% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Trendy
Pokolenie online. Ponad 1,4 mln dzieci w Polsce korzysta z mediów społecznościowych
Trendy
Smartfony w szkołach. Ogólnopolskie badanie IBE
Trendy
Szkoła dopasowana do życia. Nowe oblicze edukacji online z USA dociera do Polski
Trendy
Dzieciństwo w trybie offline. O roli zabawy i realnych relacji w cyfrowej erze
Materiał Promocyjny
Manager w erze AI – strategia, narzędzia, kompetencje AI
Trendy
Nieznaczny spadek czytelnictwa w Polsce w 2024 r.
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama