Wiele niejasności – podnoszonych przed każdym nadchodzącym 1 września – budzi kwestia finansowania rady rodziców. Trzeba jednak pamiętać, że mimo iż stanowi ona wewnętrzny organ szkoły i reprezentację opiekunów uczęszczających do niej uczniów, zasady jej działania regulują przepisy prawa oświatowego. A te mówią jasno: składki przez nią pobierane są dobrowolne.
Opiekuna nie da się więc legalnie zmusić do płacenia, nawet jeśli np. wraz z początkiem roku szkolnego zadeklarował aktywne uczestnictwo i „zobowiązał” się do uiszczenia konkretnych sum. Można go jedynie mobilizować, np. tłumacząc, że kwoty ze zbiórek rzeczywiście przyczynią się do poprawy warunków, w jakich funkcjonuje jego dziecko. Z kolei wyciąganie jakichkolwiek konsekwencji wobec dziecka, którego matka i ojciec „nie uregulowali” rachunków, np. niewydanie mu z tego tytułu świadectwa na koniec roku jest niedopuszczalne.
Pieniądze zebrane przez radę rodziców nie mogą być trzymane na prywatnym koncie jednego z nich, ale czy rada może założyć własny rachunek bankowy? Prawniczka wyjaśnia
Pojawia się też pytanie o przechowywanie zebranych w ten sposób pieniędzy. Zgodnie z prawem rada może gromadzić środki ze składek i innych źródeł (darowizn rodziców i sponsorów, zrzutek). Zasady ich wydatkowania określa regulamin, który rada musi przyjąć i który musi być zgodny ze statutem samej szkoły. Jak tłumaczy radca prawny Marta Świątkowska-Szafran, Kancelaria Radców Prawnych M. Mazur R. Kościelska – Mazur s.c., w regulaminie uwzględnia się m.in. roczne wydatki i cele, na które zbiera się środki. Ekspertka uściśla, że nie ma przeszkód, aby fundusze trafiały na odrębne konto rady rodziców. Nie mogą być one jednak przechowywane na prywatnym rachunku bankowym jednego z rodziców, ponieważ byłoby to niezgodne m.in. z zasadami przejrzystości finansów – precyzuje.
Rada rodziców nie jest jednak podmiotem prawnym, a – co za tym idzie – w świetle prawa nie ma zdolności do czynności prawnych. Mecenas wyjaśnia, że nie może zatem zawrzeć umowy prowadzenia rachunku bankowego. Już Naczelny Sąd Administracyjny w swoim wyroku (sygn. akt: I SA 943/00) potwierdził, że jest ona organem społecznym reprezentującym rodziców, ale tylko wewnątrz systemu oświaty.
Co można więc w tej kwestii zrobić? – Wyjściem z sytuacji jest udzielenie upoważnienia przez radę rodziców – na podstawie podjętej uchwały – do otwarcia i dysponowania takim rachunkiem, a także do ewentualnego jego zamknięcia przez jednego lub kilku jej członków – wskazuje mec. Świątkowska-Szafran. Bez upoważnienia założone konto w praktyce będzie funkcjonowało jednak tylko jako przynależne konkretnej osobie fizycznej, a nie samej radzie. Mecenas dodaje, że we wspomnianej uchwale należy również wskazać, kto z jej grona upoważniony zostanie do dysponowania tym rachunkiem bankowym, czyli w praktyce także do dokonywania transakcji za pomocą bankowości elektronicznej i do posługiwania się kartą.
