Elementarz szkodliwy dla uczniów

Prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, współautorka obowiązującej podstawy programowej i specjalistka w dziedzinie nauczania matematyki, ostro krytykuje „Nasz elementarz", z którego od września ubiegłego roku uczą się prawie wszyscy pierwszoklasiści.

W publikacji, która właśnie ukazała się w branżowym kwartalniku „Ruch Pedagogiczny", profesor pisze wprost, że rządowe wydawnictwo nie uwzględnia właściwości rozwoju umysłowego pierwszaków ani prawidłowości kształtowania pojęć i umiejętności matematycznych.

Wskazuje, że liczne błędy merytoryczne, które znajdują się na stronach matematycznych elementarza, utrudniają rozwój logicznego myślenia dzieci, a przez to nauczyciele nie mogą harmonijnie i skutecznie kierować edukacją matematyczną.

To w jej ocenie prowadzi do powstania blokady w uczeniu się matematyki, obniżeniu samooceny i utraty motywacji do nauki, w efekcie uczeń przestaje lubić szkołę, zwłaszcza lekcje matematyki, które, jak pokazują wyniki wielu badań i egzaminów, są najsłabszym elementem polskiego systemu edukacji.

Nuda i ignorancja

Jakich błędów w „Elementarzu" dopatrzyła się ekspertka? Po pierwsze, przez ponad pół roku ogranicza on uczniom zakres liczenia. Dopiero po dziesięciu tygodniach nauki dzieci poznają cyfrę 3 i zaczynają rachować w tym zakresie. Liczba 10 pojawia się po przeszło czterech miesiącach nauki.

„Przez pół roku nauki dzieci uczą się tego co już potrafią. Konsekwencją jest nuda, rozleniwienie i brak zainteresowania działalnością matematyczną" – pisze profesor.

Zarzuca też autorom podręcznika, że mieszają różne zakresy pojęć liczbowych. Cyfra 5 pojawia się w książce jako liczba oznaczająca zbiór pięcioelementowy. Zgodnie z założeniami uczniowie powinni poznawać liczby naturalne w układzie dziesiątkowym. Tymczasem 5 przedstawione jest w książce także jako godzina piąta, czyli symbol podziału czasu, który mierzony jest w układzie dwunastkowym i sześćdziesiątkowym. Pojawia się też pięciozłotowa moneta, która stanowi umowną wartość pieniądza i można za nią kupić raz więcej, a raz mniej towarów. W ocenie ekspertki to przejaw ignorancji autorów nie tylko w obszarze wiedzy o rozwoju dzieci, ale też prawidłowości kształtowania umiejętności matematycznych.

Edukacyjna klęska

Prof. Gruszczyk-Kolczyńska wytyka jeszcze poważniejsze błędy. Otóż autorzy podręcznika założyli, że wszyscy uczniowie są już tak rozwinięci, że rozumują na tzw. poziomie operacji konkretnych. Dotyczy to dwóch aspektów liczby: kardynalnego i porządkowego.

Pierwszy oznacza, że uczeń potrafi związać symbol liczby z liczebnością zbioru.

– Dla uczniów, którzy rozumują mało precyzyjnie, zbiór składający się z pięciu słoni będzie większy od tego składającego się z pięciu mrówek, bo słonie są od nich większe – wyjaśnia w rozmowie z „Rzeczpospolitą" prof. Gruszczyk-Kolczyńska.

Drugi oznacza, że uczeń potrafi zinterpretować liczbę jako kolejny element uporządkowanego zbioru, czyli np. wie, że na bilecie do kina sformułowanie „miejsce 5" oznacza fotel, na którym ma usiąść, a nie to, że wykupił pięć miejsc.

Dla uczniów w tym wieku nie jest to oczywiste. Aspekt kardynalny rozumie ok. 50 proc. siedmiolatków i niespełna 23 proc. sześciolatków. Z aspektem porządkowym jest jeszcze gorzej. Rozumie go 35 proc. siedmiolatków i tylko 13 proc. sześciolatków. To oznacza, że uczniowie, którzy ze względów rozwojowych nie rozumieją tych kwestii, a wśród sześciolatków jest ich zdecydowana większość, przestają korzystać z edukacji matematycznej, co w efekcie zdaniem profesor kończy się klęską edukacyjną.

Poprawek nie będzie

Profesor mówi nam, że wszystkie błędy pokazywała szefostwu MEN, w czasie gdy powstawał podręcznik.