Problem zasygnalizował Rzecznikowi dyrektorka jednej ze szkół podstawowych. Jak twierdzi, nie ma możliwości przyjmowania uczniów mieszkających za granicą Polski oraz wydawania im zezwoleń na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą. MEiN stoi bowiem na stanowisku, że edukacja domowa nie dotyczy dzieci, które nie mieszkają w Polsce, w związku z czym System Informacji Oświatowej nie przyjmuje określonych danych.
W piśmie do ministra Przemysława Czarnka Rzecznik zwrócił uwagę na uzasadnienie zmian dokonanych w 2021 r. w Prawie oświatowym, polegających na usunięciu warunku, że przedszkole, szkoła podstawowa lub szkoła ponadpodstawowa, do której dziecko zostało przyjęte, znajduje się na terenie województwa, w którym zamieszkuje dziecko. W uzasadnieniu stwierdzono, że celem regulacji jest usprawnienie obowiązujących przepisów dotyczących edukacji domowej oraz wsparcie polskich dzieci uczących się w trybie edukacji domowej zagranicą. Zniesienie ograniczeń w wyborze szkoły miało wychodzić naprzeciw oczekiwaniom społecznym dotyczącym gwarancji równego dostępu do edukacji (art. 70 Konstytucji) oraz praw rodziców do decydowania o kształcie edukacji ich dzieci, zawartych w licznych aktach normatywnych zarówno krajowych, jak i międzynarodowych.
Czytaj więcej
W szybkim tempie przybywa rodziców,którzy wolą kształcić dzieci w domu, poza systemem publicznego szkolnictwa. Pandemia pozwoliła im dostrzec słabości edukacji szkolnej, a transfery społeczne i likwidacja rejonizacji zwiększyły możliwości nauki zdalnej.
Rzecznik uznał za słuszne argumenty przedstawione w opiniach załączonych do wniosku otrzymanego od dyrektorki szkoły. Jak stanowi preambuła ustawy Prawo oświatowe, oświata w RP stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa. System oświaty zapewnia realizację prawa każdego obywatela do kształcenia się - bez względu na miejsce zamieszkania - a rodzice mają prawo wyboru szkoły dla swojego dziecka. O zasadności podjęcia edukacji domowej rodzice rozstrzygają we własnym zakresie - w 2021 r. zniesiono także obowiązek dołączania do wniosku o zezwolenie na realizację obowiązku szkolnego poza szkołą opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej.
- Wydaje się, że nie można wskazać przepisów, które ograniczają
edukację domową w ramach polskiego systemu oświaty wyłącznie do osób
posiadających miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Ograniczeń
takich nie zawarto np. w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 9
sierpnia 2019 r. w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli
polskich czasowo przebywających za granicą. Przewiduje ono możliwość
przyjmowania do szkół także dzieci obywateli polskich stale
zamieszkałych za granicą oraz dopuszcza naukę w szkołach w Polsce
prowadzących kształcenie na odległość - wskazał Rzecznik.
