Oświata bardzo kulejąca

Rzecznik praw obywatelskich chce zmian w kształceniu niepełnosprawnych

Publikacja: 16.01.2013 06:30

Oświata bardzo kulejąca

Foto: Fotorzepa, Bartosz Jankowski

Polski system pracy z uczniami niesprawnymi jest przestarzały. Rzecznik praw obywatelskich prof. Irena Lipowicz sugeruje konieczność jego reformy.

W piśmie do Ministerstwa Edukacji Narodowej wskazuje kilkanaście rekomendacji, które mogą sprawić, że w Polsce niepełnosprawni otrzymają prawo do nauki bez przejawów m.in. dyskryminacji.

Nawiązuje w nim do ratyfikowanej we wrześniu ubiegłego roku przez Bronisława Komorowskiego Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych. Wystąpienie RPO jest wsparte raportem „Równe szanse w dostępie do edukacji osób z niepełnosprawnościami". Autorzy jednego z jego rozdziałów, Ireneusz Białek oraz Dagmara Nowak-Adamczyk (pełnomocnicy rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. osób niepełnosprawnych) przekonują, że w przypadku osób niepełnosprawnych w Polsce dominuje typ kształcenia o charakterze segregacyjnym, czyli oddzielającym od siebie dzieci pełnosprawne i niepełnosprawne.

„Dzieci i młodzież niepełnosprawna nie mają szans na normalne funkcjonowanie, rywalizowanie i rozwijanie się wraz ze swoimi rówieśnikami. To powoduje obniżenie umiejętności społecznych tych osób i często skutkuje porażką w próbie dostania się na studia wyższe" – piszą. Prof. Lipowicz przekonuje, że do polskiego prawa trzeba wdrożyć postanowienia Konwencji w ramach tzw edukacji włączającej.

– Chodzi o to, by niepełnosprawni mieli otwarty dostęp do szkół, w których kształcą się pełnosprawni uczniowie. Obecna formuła oparta na szkołach specjalnych jest anachroniczna – mówi „Rz" Mirosław Wróblewski, dyrektor Zespołu Prawa Konstytucyjnego i Międzynarodowego w biurze RPO. Takie zmiany wymagają także reformy finansowania systemu oświaty oraz kształcenia pedagogów.

Zwolennikiem edukacji włączeniowej jest Beata Maziarz, nauczycielka matematyki z XIII LO w Szczecinie.

– To bardzo dobry model pracy z tymi dziećmi. Problem polega na tym, że wymaga on sporych nakładów na dostosowanie szkolnej infrastruktury do potrzeb osób upośledzonych ruchowo. Z kolei uczniowie niedowidzący, niedosłyszący czy z lekkim upośledzeniem umysłowym potrzebowaliby wsparcia ze strony nauczyciela wspomagającego – mówi Maziarz.

RPO podkreśla, że choć z budżetu centralnego na ich kształcenie trafią duże kwoty, to subwencja (obliczana na podstawie liczby uczniów) już na szczeblu samorządów zamiast za nimi, podąża za nauczycielami.

Jest to podyktowane ekonomiką oświaty, w której przeważającym kosztem są nauczycielskie pensje. Im szkoła ma więcej uczniów, i im więcej przypada ich na nauczyciela, tym jest bardziej rentowna. To dlatego samorządom bardziej opłaca się kierować uczniów niepełnosprawnych do szkół specjalnych, dzięki temu bowiem ich kształcenie staje się tańsze. W konsekwencji prowadzi to do wypychania uczniów ze szkół „masowych".

Jak czytamy w raporcie, w Polsce 53 proc. dzieci i młodzieży niepełnosprawnej uczęszcza do szkół specjalnych. W miastach powyżej 5 tys. mieszkańców udział ten wzrasta do 61 proc. RPO zwraca uwagę, że MEN nie przykłada „należnej wagi do sposobu finansowania edukacji niepełnosprawnych" oraz nie ingeruje w sposób docierania tych środków do szkół.

Prof. Lipowicz sugeruje także, by w ramach zmian wykorzystać potencjał nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach specjalnych. Ośrodki te miałyby stanowić centra dokształcania i doradztwa dla nauczycieli.

Co na to MEN? Paulina Klimek, rzeczniczka resortu, poinformowała nas, że w ministerstwie wciąż trwają prace nad odpowiedzią do wystąpienia prof. Lipowicz. Okazuje się, że jest jednak szansa na korzystne zmiany dla uczniów niepełnosprawnych. – Przedwczoraj mieliśmy spotkanie w tej sprawie z urzędnikami Ministerstwa Edukacji, które dobrze rokuje – poinformował nas Mirosław Wróblewski.

Polski system pracy z uczniami niesprawnymi jest przestarzały. Rzecznik praw obywatelskich prof. Irena Lipowicz sugeruje konieczność jego reformy.

W piśmie do Ministerstwa Edukacji Narodowej wskazuje kilkanaście rekomendacji, które mogą sprawić, że w Polsce niepełnosprawni otrzymają prawo do nauki bez przejawów m.in. dyskryminacji.

Pozostało jeszcze 92% artykułu
Edukacja
Minister edukacji Estonii: musimy uczyć odróżniania prawdy od dezinformacji
Edukacja
Quo vadis, Edukacjo?
Edukacja
Podcast „Szkoła na nowo”: Skibidi, sigma - czyli w jaki sposób młodzi tworzą swój język?
Edukacja
MEN zmienia przepisy o frekwencji w szkole. Uczeń nie pojedzie na wakacje we wrześniu
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Edukacja
Rusza nowy podcast "Rz" poświęcony edukacji
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego