IPN: historia Polski dla licealistów

– To ma być propozycja dla licealistów oraz osób zainteresowanych najnowszą historią Polski – mówi "Rz" rzecznik IPN Andrzej Arseniuk. – Niestety, zgodnie z planami MEN nauka historii zostanie wkrótce ograniczona w szkołach średnich do minimum. A historia najnowsza zniknie z nich niemal zupełnie. Chcieliśmy zaproponować licealistom coś w zamian. Swego rodzaju podręcznik.

Arseniuk zastrzega jednak, że oficjalną listę podręczników zatwierdza MEN, a książka się na niej nie znajduje.

Dla tegorocznych maturzystów IPN ma wyjątkową ofertę. Każdy z nich może otrzymać książkę "Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918 – 1989" za darmo. Wystarczy, że wypełni formularz na stronie internetowej IPN. Darmowe książki mogą otrzymać także nauczyciele historii.

Publikacja ma ponad 500 stron i składa się z siedmiu rozdziałów. Poświęcone są II Rzeczypospolitej, II wojnie światowej, Polsce pojałtańskiej, okresowi stalinizmu w PRL oraz dekadom rządów Władysława Gomułki, Edwarda Gierka oraz Wojciecha Jaruzelskiego.

– To kompendium wiedzy o historii najnowszej Polski. Mam nadzieję, że okaże się pomocne dla maturzystów i innych osób zainteresowanych historią – mówi dr Łukasz Kamiński, szef Biura Edukacji Publicznej IPN i jeden z autorów.

Zwraca uwagę, że więcej się mówi o działalności naukowej instytutu, a mniej o edukacyjnej. – Chciałbym, by to się trochę zmieniło – dodaje. Pozostali autorzy książki to historycy IPN: Adam Dziurok, Marek Gałęzowski i Filip Musiał.

– Pomysłodawcą powstania takiego podręcznika był śp. Janusz Kurtyka, prezes IPN – wyjaśnia Arseniuk. – To on zdecydował, by autorami tej książki byli młodzi historycy, którzy całą karierę naukową zrobili już w wolnej Polsce.

– Dotychczasowe syntezy PRL były pisane przez ludzi starszych, którzy pamiętają co najmniej połowę tego okresu. Przekładało się to również na ich postrzeganie II Rzeczypospolitej, o której oficjalnie mówiło się wówczas wyłącznie źle, a w rozmowach wyłącznie dobrze – podkreśla prof. Antoni Dudek z Uniwersytetu Jagiellońskiego, recenzent książki.

Autorzy nie unikają kontrowersyjnych tematów. We wstępie piszą, że "przedstawiają najnowszą historię Polski taką, jaka była, bez narodowej mitologii". Nie wahają się np. przedstawiać krytycznych opinii na temat powstania warszawskiego. Za wątpliwy uznają argument, że dzięki powstaniu Polska nie stała się kolejną republiką sowiecką.

– Książka w pełni oddaje bohaterstwo powstańców. Dopuszcza jednak możliwość stawiania pytania, czy powstanie miało sens – wyjaśnia dr Marek Gałęzowski, autor rozdziału poświęconego II wojnie światowej.

Z kolei w notce biograficznej Lecha Wałęsy odnotowują jego współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa. Wałęsa "formalnie wyrejestrowany został w 1976 r., jednakże realna współpraca trwała tylko kilkanaście miesięcy" – piszą historycy.