Nowe pokolenie na uczelniach. Studia już nie tylko dla dyplomu

Praca, styl życia i nauka coraz silniej się przenikają. Dla młodego pokolenia studia nie są już tylko zdobywaniem wiedzy akademickiej, ale sposobem na kształtowanie kariery, rozwój osobisty i budowanie relacji.

Prof. Rafał Matera, rektor Uniwersytetu Łódzkiego, zauważa, że łączenie pracy ze studiami stało się normą, już nawet na studiach dziennych. Jak podkreśla, uczelnia stara się to ułatwiać, choć przypomina studentom, że studia powinny pozostawać priorytetem, bo „później, gdy zacznie się praca zawodowa, nie ma już czasu na dogłębne studiowanie”.

O zmianach mówi także prof. Andrzej Zawistowski, prorektor ds. dydaktyki i studentów SGH. – Studia w SGH przez lata były postrzegane jako prosta droga do sukcesu zawodowego i materialnego. Duża część studentów już w momencie rozpoczynania nauki miała wyraźnie sprofilowany plan na kolejne semestry studenckiego życia. Dziś coraz więcej osób dopiero w trakcie nauki szuka swojego miejsca, nie zawsze w biznesie, często także w instytucjach publicznych czy trzecim sektorze. To efekt m.in. materialnej stabilizacji pokolenia wchodzącego w dorosłość i otwartości na świat po akcesji Polski do UE. Wreszcie trzeba zauważyć, że coraz częściej studenci korzystają z możliwości zdobywania wiedzy na kilku uczelniach – czy to studiując równolegle, czy wybierając na drugim stopniu studiów kierunek daleki o wykształcenia zdobytego na studiach licencjackich – mówi prof. Andrzej Zawistowski, prorektor ds. dydaktyki i studentów SGH.

Anna Żmuda-Muszyńska, rzeczniczka Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, zwraca uwagę, że w świecie, w którym zmiany dokonują się w zawrotnym tempie, studenci oczekują, że lata spędzone na uczelni będą czasem ich największego rozkwitu. – Takim momentem, w którym mogą sprawdzać swoje pomysły, uczyć się odpowiedzialności oraz budować kompetencje przydatne w dalszym życiu zawodowym i społecznym. Współczesny student oczekuje przede wszystkim praktyki. Chce, aby zdobywana wiedza była natychmiast przekuwana na konkretne działania – zadania, inicjatywy społeczne czy projekty studenckie. Jednocześnie niezwykle ważna jest możliwość budowania trwałych, wartościowych relacji zawodowych. Nie dziwi więc, że tak dużą rolę na uczelniach odgrywają organizacje i koła naukowe, będące swoistymi inkubatorami innowacyjnych idei – mówi.

Łukasz Bień, dyrektor Centrum Aktywności Studenckiej i Doktoranckiej Uniwersytetu Gdańskiego, wskazuje, że dziś styl życia młodych ludzi stał się bardziej nomadyczny, co pociąga za sobą liczne zmiany. – Wielu planuje zmiany miejsca zamieszkania. Ma to wpływ na pracę, którą podejmują często już w trakcie studiów, ale wiedzą, że zmienią ją w ich trakcie, może nawet kilka razy. Zakładają, że równie często będą ją zmieniać w dorosłym życiu. Dlatego studia nie służą dzisiaj zdobyciu zawodu na całe życie, lecz raczej nauczeniu się przydatnych technik czy umiejętności (np. na studiach informatycznych), zgłębianiu zainteresowań (np. lingwistycznych), a czasem są po prostu konieczne „dla papierka”, ponieważ łatwiej jest zdobyć pracę, mając jakiekolwiek studia – dodaje Bień.

Mentoring, dobrostan, indywidualne wsparcie

Zmieniające się potrzeby młodych ludzi skłaniają uczelnie do rozwijania nowoczesnych form wsparcia. Politechnika Łódzka, jako część europejskiego uniwersytetu innowacyjnego ECIU, wprowadza mikrokwalifikacje – nowoczesną formę uczenia się pozwalającą zdobywać kompetencje poszukiwane przez pracodawców. Najbardziej ambitni mogą rozwijać swoje pasje w programie „Uczelnie przyszłości” czy unikatowym E2TOP, który daje studentom dostęp do pracy badawczej już na wczesnym etapie edukacji. – Od tego semestru otwieramy się również na najbardziej utalentowanych uczniów szkół średnich. W programie Young Minds Bright Future młodzież będzie mogła realizować projekty w studenckich kołach naukowych, rozwijając talenty jeszcze przed rozpoczęciem studiów. W ten sposób tworzymy środowisko, w którym młodzi ludzie nie tylko zdobywają dyplom, lecz przede wszystkim uczą się, jak łączyć wiedzę z pasją i odważnie wkraczać na rynek pracy – mówi prof. Andrzej Romanowski, prorektor ds. kształcenia z Politechniki Łódzkiej.

Na Uniwersytecie Łódzkim działa Centrum Wsparcia i Dostępności, które oferuje pomoc psychologiczną, a Biuro Karier odpowiada za doradztwo zawodowe, zaś w sferze dydaktycznej coraz większe znaczenie ma tutoring – indywidualne podejście do studenta.

Również Uniwersytet Gdański rozwinął kompleksową ofertę – od Akademickiego Centrum Wsparcia Psychologicznego, Centrum Aktywności Studenckiej i Doktoranckiej przez coaching zawodowy, koła naukowe. Jak podkreśla Łukasz Bień, to sprawia, że uczelnia staje się nie tylko miejscem nauki, ale także przestrzenią spędzania wolnego czasu i budowania wspólnoty.

Ciągła zmiana

SGH także odpowiada na zmiany w gospodarce i potrzeby studentów, stale aktualizując ofertę. – Ciągła zmiana stanowi jedną z immanentnych cech charakterystycznych SGH. Od 120 lat, a tyle nieprzerwanie działa Szkoła Główna Handlowa, udowodniliśmy, że nie tylko dotrzymujemy kroku współczesności, ale przede wszystkim naszymi działaniami staramy się wyprzedzić jej wyzwania. Jednym z przykładów jest sztuczna inteligencja. O jej wykorzystaniu mówi się od kilku lat, my już w poprzedniej dekadzie nad tym pracowaliśmy. Powstało AI Lab | SGH – Międzykolegialne Centrum Sztucznej Inteligencji i Platform Cyfrowych, szybko zareagowaliśmy też na masowe pojawienie się narzędzi AI w autorskiej działalności edukacyjnej i naukowej. Zdefiniowaliśmy szanse i zagrożenia oraz przygotowaliśmy odpowiednie dokumenty wpisujące narzędzia AI w obowiązujący system. W SGH żaden rok akademicki nie jest taki sam jak poprzedni. Wprowadzamy nowe kierunki studiów. Coraz większą rolę odgrywają zajęcia warsztatowe i seminaryjne oraz współpraca z praktykami gospodarczymi. Ponadto uczelnia wspiera działalność studencką, zapewnia doradztwo zawodowe, sieć kontaktów z partnerami i absolwentami, a także pomoc psychologiczną i wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami. Jednocześnie szybko reaguje na wyzwania, takie jak rozwój sztucznej inteligencji czy konieczność uczenia się przez całe życie – dodaje prof. Zawistowski.

Wobec przyspieszającego świata uczelnie wciąż muszą także odpowiadać na pytanie o swoją misję. Rektor UŁ zwraca uwagę, że rolą uczelni nie jest pogoń za rynkiem pracy, lecz dawanie młodym ludziom narzędzi do samodzielnego myślenia. – Wokół tej podstawy zawsze powinny być kształtowane kwestie organizacyjne – podkreśla prof. Matera. Jednocześnie uczelnie akcentują rolę mentoringu i więzi z absolwentami. Na UŁ działa program Absolwent VIP, dzięki któremu wybitni absolwenci wracają do uczelni i wspierają młodsze pokolenia. To, jak mówi rektor, naturalna „sztafeta pokoleń”. Podobne inicjatywy mentoringowe rozwijają AGH, PŁ czy UG.

Prorektor SGH przypomina, że dewizą uczelni jest hasło „SGH kształtuje liderów”. – Kluczowe wartości SGH to: profesjonalizm, współpraca, uczciwość, szacunek i prawda. To nie tylko puste hasła, ale także treść działania akademickiej wspólnoty. To, że przynoszą one owoce, widoczne jest w licznych inicjatywach studentów i pracowników: społecznych, gospodarczych, politycznych. Mamy wrażenie, że takiej postawy wzajemnie od siebie oczekujemy. Co ważne, często to sami studenci domagają się jasnego sprecyzowania stanowiska akademickiej wspólnoty wobec konkretnych problemów – dodaje.