Lex Czarnek przyjęte przez Sejm. Co to oznacza dla polskich szkół?

Nauczanie zdalne będzie obowiązkowe po dwóch dniach zawieszenia zajęć w szkole – przewiduje tzw. lex Czarnek.

Aktualizacja: 02.03.2022 14:32 Publikacja: 13.01.2022 18:53

Minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek

Minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek

Foto: PAP/Radek Pietruszka

Katarzyna Wójcik

Czytaj więcej

Prezydent RP Andrzej Duda oraz minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek
Edukacja
Duda zawetował Lex Czarnek. "Nie są nam teraz potrzebne kolejne spory"

Nauczanie na odległość będzie miało podstawę ustawową. Tak wynika z przyjętej w czwartek przez Sejm z nowelizacji prawa oświatowego, tzw. lex Czarnek. Na naukę zdalną trzeba będzie przejść, jeśli zajęcia będą zawieszone dłużej niż dwa dni.

Kształcenie na odległość wcale nie będzie oznaczało lekcji przez internet. Równie dobrze nauczyciel zada jakieś prace. Zajęcia mogą mieć formę aktywności określonych przez nauczyciela, potwierdzających zapoznanie się ze wskazanym materiałem lub wykonanie określonych działań.

Szczegółowe warunki organizowania i prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość zostaną określone w rozporządzeniach ministra i statucie przedszkola lub szkoły. W statucie trzeba będzie opisać technologie informacyjno-komunikacyjne wykorzystywane przez nauczycieli w zajęciach, sposób przekazywania uczniom materiałów, warunki bezpiecznego uczestnictwa uczniów w tych zajęciach, mając na uwadze łączenie przemienne kształcenia z użyciem monitorów ekranowych i bez ich użycia.

Czytaj więcej

Przemysław Czarnek
Prawo dla Ciebie
Prawo oświatowe: Lex Czarnek pod ostrzałem. Krytykuje je nawet Solidarność

Obecnie nauka na odległość jest regulowana wyłącznie rozporządzeniami ministra, co budzi wątpliwości konstytucyjne. Ustawa zasadnicza w art. 70 ust. 1 wskazuje bowiem, że sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa.

– Wymagania dotyczące prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość oraz warunki, sposób i tryb organizowania tych zajęć są w mojej ocenie metodą wykonywania obowiązku szkolnego. Kwestie te powinny być więc uregulowane w ustawie – podkreśla Beata Patoleta, adwokatka specjalizująca się w prawie oświatowym.

Nawet prezes Rządowego Centrum Legislacji w uwagach do projektu nowelizacji prawa oświatowego dopominał się, żeby naukę online uregulować ustawowo. Przede wszystkim jednak nowelizacja zwiększa znacznie rolę kuratora oświaty, a za jego pośrednictwem – ministra.

Kurator będzie mógł złożyć wniosek do organu prowadzącego szkołę o odwołanie dyrektora w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia, jeśli ten nie zastosuje się do jego zaleceń.

– Zalecenia mogą dotyczyć każdego aspektu pracy szkoły, a zastrzeżenia bywają ujęte ogólnikowo. Budzi to obawy, że odwołanie dyrektora może nastąpić z dowolnego powodu. Jednocześnie odbiera się uprawnienia organom prowadzącym, bo nawet gdy nie ma ich zgody, nastąpi zmiana na stanowisku dyrektora szkoły. Tak znacząca ingerencja w proces prowadzenia szkoły nie znajduje wystarczającego uzasadnienia – mówi Mirosław Wróblewski, dyrektor zespołu prawa konstytucyjnego międzynarodowego i europejskiego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. I dodaje, że z doświadczeń RPO wynika, że zalecenia wydane przez kuratorów oświaty bywają trudne do wykonania ze względu na duży stopień ogólności.

Na przykład kurator zalecał „zagwarantować dzieciom i młodzieży prawo do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju".

Sami projektodawcy w uzasadnieniu przyznają, że niewykonanie zaleceń przez dyrektorów szkół lub placówek oraz uniemożliwianie przeprowadzenia w szkole lub placówce niepublicznej czynności nadzoru pedagogicznego nie jest częstym zjawiskiem.

Jednocześnie w ustawie przewidziano odebranie wójtom, burmistrzom i prezydentom uprawnień do odwołania dyrektora w przypadkach szczególnie uzasadnionych w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Konieczne się stanie uzyskanie pozytywnej opinii kuratora oświaty lub ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. – Jest to postrzegane jako kolejny dowód na brak zaufania władz centralnych do samorządów – mówi Mirosław Wróblewski.

Ustawa ma wejść w życie 14 dni po ogłoszeniu.

Etap legislacyjny: trafi do Senatu

Opinia dla „Rzeczpospolitej"
prof. Marek Konopczyński, Komitet Nauk Pedagogicznych PAN

Organem prowadzącym szkołę jest samorząd. W latach 90. zdecydowano się na decentralizację oświaty i przekazanie szkół samorządom, co oznacza, że Ministerstwo Edukacji ma funkcję wspierającą, a nie zarządzającą szkołami. Zadaniem ministerstwa jest więc wypracowanie jednolitej polityki oświatowej w całym kraju, a nie zajmowanie się personaliami. Zaproponowane zwiększanie nadzoru kuratora uważam za niepotrzebne i niebezpieczne w skutkach choćby poprzez odbieranie kompetencji organom prowadzącym szkoły. Przecież w wydziałach oświatowych w samorządach pracują pedagodzy, nauczyciele, specjaliści od edukacji, którzy taki nadzór sprawują. Szkoła powinna być zaś jak najbliżej obywatela, a gwarantuje to samorząd. Nowelizowane prawo oświatowe zmierza w kierunku monopolu władz centralnych na oświatę, przypominając „słusznie minione" czasy PRL.

© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Rzeczpospolita

Edukacja Osoby Przemysław Czarnek lex Czarnek
Bartek Chaciński, zastępca redaktora naczelnego „Polityki”
Edukacja
Podcast „Szkoła na nowo”: Skibidi, sigma - czyli w jaki sposób młodzi tworzą swój język?
Nowe pełne energii BMW serii 1. Stworzone z myślą o Tobie. Zapytaj o ofertę
Materiał Promocyjny
Nowe pełne energii BMW serii 1. Stworzone z myślą o Tobie. Zapytaj o ofertę
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Resort nie chce zdradzić, jak wysoka frekwencja potrzebna do klasyfikowania ucznia zostanie zapropon
Edukacja
MEN zmienia przepisy o frekwencji w szkole. Uczeń nie pojedzie na wakacje we wrześniu
Joanna Ćwiek–Świdecka poprowadzi nowy podcast "Rzeczpospolitej" poświęcony edukacji
Edukacja
Rusza nowy podcast "Rz" poświęcony edukacji
Marcin Smolik, w latach 2014–2024 dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.
Edukacja
Marcin Smolik odwołany ze stanowiska szefa CKE
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Ćwiek-Świdecka: czy wyniki Szkoły w Chmurze na pewno są takie złe?
Edukacja
Ćwiek-Świdecka: czy wyniki Szkoły w Chmurze na pewno są takie złe?
Jaecoo J7 w leasingu od 1670 zł/mies.
Materiał Promocyjny
Jaecoo J7 w leasingu od 1670 zł/mies.
e-Wydanie