Osiągnięcie to jest efektem pracy zespołu Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie przy współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim pod kierownictwem dr. hab. Wojciecha Branickiego oraz zespołu z Erasmus Medical Center w Rotterdamie kierowanego przez prof. Manfreda Kaysera.
Badacze dowiedli, że analizując dowolną próbkę biologiczną, np. ślad DNA ujawniony na miejscu przestępstwa – wystarczy kropla krwi, fragment tkanki lub element kości, – są w stanie określić kolor włosów człowieka. Wystarczy przeanalizować 13 markerów genetycznych
w 11 genach. Na tej podstawie z dokładnością do ponad 95 proc. można określić rudy kolor włosów, z prawdopodobieństwem niemal 90 proc. określa się czarny kolor, a w ponad 80 proc. można stwierdzić, czy człowiek był blondynem czy szatynem. – W genomie człowieka znajduje się ok. 20 tysięcy genów, które są instrukcją funkcjonowania ludzkiego organizmu. U różnych osób mogą istnieć różne warianty tych genów, a ich kombinacja sprawia, że obserwujemy zmienność w zakresie cech osobniczych. Przeprowadzone przez nas prace częściowo opierały się na wynikach uzyskanych z szerokich badań asocjacyjnych (polegają na wykazywaniu związku genów z określonymi cechami), dzięki którym wytypowano geny związane z cechami pigmentacyjnymi u człowieka, tj. kolorem oczu, kolorem włosów i skóry. Zbadaliśmy DNA pochodzące od kilkuset osób z Polski o opisanych przez dermatologa ich cechach pigmentacyjnych i wytypowaliśmy 11 genów, których analiza umożliwia precyzyjne określenie koloru włosów. Analiza polegała na badaniu materiału genetycznego (DNA), a następnie określania jego sekwencji. W laboratorium genetycznym Instytutu Ekspertyz Sądowych już kilka lat temu możliwe było określanie na podstawie analizy materiału DNA rudego koloru włosów. Teraz będziemy mogli określać także inne kolory – mówi dr hab. Wojciech Branicki z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Instytutu Ekspertyz Sądowych.
Pomocna w identyfikacji
Precyzyjne określenie koloru włosów pomoże w określeniu wyglądu fizycznego sprawcy przestępstwa lub ofiary. Według badaczy zastosowanie metody przyspieszy tempo prowadzonych śledztw, a przez to może przyczynić się do usprawnienia funkcjonowania sądów. Metodę będzie można wykorzystać także w identyfikacji np. ofiar wypadków. – Na podstawie szkieletu wzbogaconego o wyniki profilowania DNA można będzie odtworzyć przybliżony obraz twarzy i np. ułatwić rozpoznanie krewnym – mówi dr Branicki. Badania dowiodły, że w genach zawarta jest informacja m.in. o wyglądzie zewnętrznym człowieka, np. kolorze włosów, tęczówki oka czy skóry. Rozszyfrowanie tych informacji zawartych w dowodowym materiale biologicznym przyczyni się do szybszego rozwiązywania zagadek kryminalnych.
Kolor oczu też można rozszyfrować
Dr. Wojciech Branicki opracował także metodę przewidywania koloru oczu. Jej skuteczność została potwierdzona m.in. podczas badania szczątków gen. Sikorskiego.
