Studenci i naukowcy nie odpuszczają

Trwający od wtorku protest akademików zatacza coraz szersze kręgi. Już trzy uczelnie – Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Łódzki i Uniwersytet Jagielloński – prowadzą strajk okupacyjny, a pięć innych protestuje, ale bez zajmowania budynków uczelni. W poniedziałek do protestu ma dołączyć jeszcze Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Protestujący twierdzą, że procedowana obecnie w sejmie Konstytucja dla Nauki po wielokrotnych poprawkach jest zupełnie innym projektem niż ten, który był konsultowany. W dodatku większość poprawek zgłoszonych przez partnerów społecznych nie została uwzględniona. Domagają się, by Ustawa 2.0 została wycofana z Sejmu.

– Przedstawiliśmy 11 postulatów, które powodują, że naszym zdaniem ustawa ta jest nie do przyjęcia – mówi „Rzeczpospolitej" Piotr Drygas, jeden z liderów studentów, okupujących Pałac Kazimierzowski.

Najważniejszy z nich to przekonanie, że ustawa Gowina ograniczy autonomię uczelni. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ten postulat jednak neguje, twierdząc, że jest zupełnie odwrotnie – projekt ustawy ją rozszerza, dając większe możliwości władzom decydowania o kształcie placówki.

– Nam jednak chodzi o to, że studenci i pracownicy naukowi nie mają zagwarantowanego wpływu na kształt uczelni. Ich partycypacja w procesie decyzyjnym może być na bardzo niskim poziomie. Ustawa daje zbyt szerokie kompetencje rektorowi i robiąc z Senatu maszynkę do głosowania – twierdzi Drygas.

Studenci obawiają się także, że zbyt duża władza rektora może doprowadzić do tego, że on jednym ruchem ręki zlikwiduje te wydziały, które w jego opinii nie mają wartości rynkowej, np. kulturoznawstwo czy filologia klasyczna. – To byłoby ogromną stratą dla nauki – tłumaczy Drygas. I dodaje, że ich zdaniem przedstawiciele studentów powinni zasiadać we wszystkich organach uczelni.

Niepokoi ich także to, że uczelnie staną się upolitycznione. Ma to związek z tym, że według projektowanych przepisów w Radzie Uczelni będą mogły zasiadać osoby z zewnątrz.

– Uczenie będą jak spółki Skarbu Państwa, a część osób trafi do niej w wyniku zakulisowych rozgrywek, a społeczność akademicka nie będzie miała nad nią żadnej kontroli – mówi Drygas. Problemem jest także wyróżnianie niektórych uczelni i marginalizowanie mniejszych. – Młodzi ludzie najczęściej wybierają uczelnie blisko domu. Wielu nie stać na studia w dużych ośrodkach akademickich, ale to nie oznacza, że mają otrzymywać studia niższej jakości – tłumaczy Drygas.

Ponadto studenci żądają, by w Ustawie 2.0 znalazł się zapis o zachowaniu struktury wydziałowej (projekt przewiduje w tym zakresie dobrowolność), transparentności w zakresie podejmowania decyzji finansowych, zwiększenia finansowania, zapewnienia studentom i pracownikom naukowym godnych warunków socjalnych, zwiększenia nakładów na naukę, wzmocnienia praw pracowniczych i gwarancji publikacji w języku polskim.

Protestujących studentów poparło wiele organizacji, m.in. Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze czy Komitet Nauk Pedagogicznych, który uważa, że „Ustawa uderza w podstawowe wartości uniwersytetu i całej społeczności akademickiej", a postulaty zgłaszane przez Akademicki Komitet Protestacyjny powinny być przedmiotem „poważnych i racjonalnych negocjacji".

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego negocjować jednak nie zamierza.

– Odnieśliśmy się do postulatów studentów. Uważamy, że wszystkie zostały już zrealizowane w tym projekcie ustawy – mówi Katarzyna Zawada, rzeczniczka resortu.